Di tamawt tamezwarut ara iger imeɣri ilmend n wezwel i s-fkiɣ i tinawt (amagrad)-agi, ad iɣil aḍris-a a d-yawi ɣef tesnilsit neɣ ɣef uẓar n yisem « Maziɣ » d wansa i d-yekka. Maca, ur telli d tamsalt-a i riɣ (bɣiɣ) ad skasiɣ (ad ssqerdceɣ), ayen riɣ d taɣult n tesniyat (tussna n later) ur nxuṣṣ di txxuṭert (azal) ger taɣulin-nniḍen.
Atan ihi yixef useɣwen (lxiḍ): Tella yiwet taddart am tiyaḍ di tmurt n Leqbayel, tezga-d di temnaṭ n “Ǧɛefra”, di Lberǧ-Buɛrariǧ. Qqaren-as “At Xlifa”, taddart-agi tɛebba azal n 8 ar 10 igiman (luluf) imezdaɣ; ilmend n waya, ma ur d-nniɣ d nettat i d tameqqrant di tmurt n Yeqbayliyen s umata, zemreɣ a d-iniɣ d nettat i d tameqqrant di tuddar n Lberǧ-Buɛrariǧ. At Xlifa, tebḍa ɣef 8 iderman, gar-asen:
At Raced, Taxlict, At Qasem, Ccufraneb, At Sidi Ṣaleḥ, Leɛzib, At Ɛebdella, At Ḥemma…
Kra n wumlan-nniḍen: At Xlifa, seg yiwet tama zzint-as-d tuddar-agi:
At Zayed, Lqwella, Tazallamt, Uccanen, Cekbu, d Lkanṭina, tigi d tiqbayliyin neɣ d timaziɣin; si tama nniḍen, tudef nezzeh, maca, s “waffug n wegḍiḍ” ɣer kra n tuddar n snat tɣiwanin: “Iɣil-Ɛli” d “At rẓin” (tamnaṭ n Bgayet), am Lqelɛa n At Ɛebbas, Belɛeggal d Wizran. Tezga-d daɣen, d tilist ger tuddar tiqbayliyin (timaziɣin) d tuddar “timseɛrabin”, am Wlad Deḥman. Gar-as d Weqbu, llan lewhi n 60 ikilumitren s webrid ukeṛṛus; ma gar-as d Lberǧ-Buɛrariǧ, llan 45.
Ɣas ulamma zziɣ-d i tɣaltin, maca, ḥṣiɣ ad ilin wid ara d-yinin: d acu d-yegren isem “MAZIƔ”, di tinawt-agi yerzan taddart “At Xlifa”?
Attan ihi temseɛreqt:
“MAZIƔ”, d isem n yiwen weḥriq (taferka). Asmi d-kkren wat taddart “At Xlifa” ad ssezrin (ad sɛeddin) abrid si taddart ɣer yiwen wasif i wumi qqaren “Wad-leḥǧer”, akken wwḍen ɣer weḥriq-agi, imi bdan la ttɣizin, qelɛen-d aṭas n tceqqufin, am tqedduḥin, tirbuyin, ticbayliyin, tikufatin, d wayen nniḍen… Aṭas n yemdanen i uzzlen ɣer din, ttɣilen ad afen agerruj n wureɣ, amzun annect-nni ur yugar ara agerruj! Di tilawt, ur telli tuzzma ɣef yemdanen i inudan, imi ɣas ur ufin ayen ran (bɣan), maca, nudan; tawaɣit deg wid ur nnuda akken ad afen!
Amedya: Anda-ten iduba inesɣuma?! Anda-ten imassanen n taɣult-a?! Akken yeqqar wenzi “Wa yebri, wayeḍ yewwi-t ubeḥri”!
Imɣaren izemniyen n taddart, qqaren : Aḥriq-agi “MAZIƔ”, zik-is zedɣen-t Imaziɣen!
I wesmekti: Zdat iseggasen n 1980, isem n “AMAZIƔ/IMAZIƔEN”, ur yettwassen ara di taddart-agi neɣ di tmurt n Leqbayel s umata. Qqaren kan “AQBAYLI/LEQBAYEL”. Maca, isem-a n “MAZIƔ“, yettwabdar-d yakan deg yisem n weḥriq.
Ihi, Acimi, d wanwa i s-isemman “MAZIƔ”?!
Anwa adrum i t-izedɣen, anta tallit neɣ awines (lqern)?!
Anwa awanek (leḥkem) i yeṭṭafar, anda rran imezdaɣ-is?!
Di tama-yagi, tazelɣa “At” ɛerrben-tt yemḍebbren, rran-tt “Wlad”, ɣas ma imezdaɣ mazal-iten qqaren “It”, amedya: It Xlifa, It Zayed…
S wakka, timmuzɣa terẓa tugdi. Ma ur k-yenɣi Rebbi ay amdan, ur yezmir a k-yesfeḍ bu sin imeẓẓuɣen, ay akken tili tuzert udebbuz n tsertit i yesseqdac! Yal tardast, d tinigit ɣef timmuzɣa n tmurt-nneɣ; akken d as-yenna dɣa, unaẓur-nneɣ ameqqran (Lewnis At Mangellat):
Leɣwabi d isaffen
Ma tɛeddam ɣur-sen
Seg wasmi ay llan
Ẓran wi ten-ilan
Steqsayet-ten
Tamawt:
Aḍris-a, yeffeɣ-d deg tesɣunt “Izen Amaziɣ“ (uṭṭun 6 –aseggas 1996)” n Wegraw Adelsan Amaziɣ.
Un commentaire
Azul,
Yal tardast di tmurt-nneɣ d tinigit ɣef timmuzɣa n wakal d wegdud-nneɣ. Maca, i iran yili ma ulac adabu aserti ara yilin d amḥaddi ɣef yal tikti, a d-tegri am tmellalt-nni n leɛcur, tettwaɛzel ɣef tilawt ɣas ma d tilawt s timmad-is!
Tanemmirt.
G.M: Atan dɣa simmal tettnerni ccbaḥa n wesmel-a. Tuzert ifadden i inedbalen-ines!