Afenǧal n lqahwa

0

 

Dehbiya At Qasi, xemsa u settin ar sebɛin ssna di leɛmer-is, lakin tettban tmanyin neɣ kter.

Tcab yakk, tekkeckec. Ccɣel-is ass kamel ttaɣellayt n lqahwa. Ala nettat d mmi-s deg wexxam, weḥḥed-sen, mmi-s, Sseɛdi, xemsa u tlatin a rebɛin sna di leɛmer-is, ur yezwiǧ ara.

Faṭima At lḥaǧ, d tajaret-nsen. Ula d nettat d tamɣart: sebɛin ar tmanyin sna ala nettat d wemɣar n wergaz-is deg wexxam-nsen: sin warraw-nsen di Fransa. Amɣar, -akken teqqar i wergaz-is, – yedderɣel: yeḥbes kan deg wexxam.

Ɣnima At Weɛmer, n yiwen wedrum yid-sent, di leɛmer-is, di tlatin ar rebɛin ar xemsin sna, ur yezmir a t-yetbet bnadem. Ur iban fell-as ccib, ur yeṭṭahar ucebbub-is. Teqqur kan yakk, tekkaw. Lqedd-is yebded; tuɣmas-is llant yakk, lakin ttiwraɣin, nettat, n taddart-inna n tegnit, tezwej-d ɣer dagi, ɣur At Sliman. Segmi tezga trezzef ɣur lehl-is ɣer tegnit, yerra tessen akken d-tleqqeḍ timucuha, d nettat i d-yettawin yakk lexbarat n wayen iḍerrun yakk di tmurrt. Ula d nettat, tḥemmel ad tsew lqahwa, lakin, segmi ɛni ur tt-tettaf ara i lbiɛ”marcinwar”,

tettas-d ɣur Dehbiya At Qasi i wuɣur tt-id-tettaf dima tewjed; lakin; ula d Dehbiyya-nni tettaf-itt mi ara tt-teḥwiǧ: tettceggiɛ-itt akka  d wakka; yerna waqila ula d lexḍubegga, d Ɣnima i yas-d-ixeṭṭben i kra n tid ara yebɣun a d-zewǧent i warraw-nsent…

Assen, ṣṣbeḥ, acaruq n yiṭij, Dehbeyya, akken kan la tsebbay taɣellayt tamezwarut di lkanun n berra, mmi-s mazal-it yeṭṭes, atta tekcem-d Faṭima:

Faṭima At Lḥaǧ, berra n wesqif, weqbel a d-tekcem.

A xalti Dehbeyya!… Ṣbaḥ lxir d rrbeḥ fell-awen ! A tinnat ! ihi d nekk ayagi i ken-id-yessakin?… Mazal yuli wass… ayexti, ur ttṣeḍḥiɣ ara ! …

Dehbeyya At Qasi, weḥd-s.

Ẓriɣ d lqahwa i kem-id-yewwin !

    ( tessekcem taɣellayt s axxam, teffer-itt, tuɣal-d, telli-d asqif.)

D kemm, a xalti Faṭima ? Ṣbaḥ lxir d rrbaḥ ! Dɣa, s tidet-im i d-tenniḍ akka ? Niɣ, a xalti, deg waygar-aneɣ, ulac uɣilif. Yerna nekk, a yelli, lefjer i ttenkareɣ!

Eyya, a xalti, kcem-d: mreḥba yess-m ! …

FAṬIMA

A kem-iɛuz Rebbi, yesdum-am sseɛdi, a xalti tucbiḥt ! ula iyi-d-tiniḍ mreḥba: zgiɣ bezzaf!  Mkullass la wen-ttruẓuɣ iqerra-nwen s tebratin-agi-inu… Tusa-yaɣ-d yiwet leɛca sɣur Muḥend, a t-yeḥrez Rebbi, nniɣ-as ma yeɣra-yi-tt-id mmi-m … lameɛna, a t-yesdum Rebbi, ahat mazal yuki ?…

DEHBEYYA

Ad am-yeḥrez Muḥend, a xalti!  Mazal yekkir, lameɛna

Tura ur yettɛeṭṭil ara: qqim cwiṭ, arǧu-t …. niɣ ula i txedmeḍ ? …

FAṬIMA

Ayexti, a Dehbeyya, tettkellixeḍ ! aqecwal am nekk, d acu ara xedmeɣ ? ccɣel-iw, d iɣimi, ass kamel: cwiṭ-nni kan lqut nekk d wemɣar ttnawaleɣ-t ɣef yumayen tlata ….

DEHBEYYA

Ṣṣeḥḥa d lehna, a xalti Faṭima! Lqut-nni ɛni drus ? nekk dɣa, a ḥeqq wagi sennig-neɣ, a s lqut-nni kan ma srusuɣ iḍarren-iw ass kamel !

FAṬIMA

(Terra tabrat s iciwi-s, teqqim ɣef tdukkat, tqubel akka lkanun)

Dɣa a  ḥeqq wagi i s i d-tgulleḍ akka, ula d nekk, ar ass kamel d aman, d isɣaren, d asewwi, d leqdic: tamcumt, ad as-yexdem am nekk ! cwiṭ-nni n yeɣsan d-yeqqimen fukken…

DEHBEYYA

(tekcem s axxam, teswa-d afenǧal lqahwa, s lemɣawla; tuqem tiqqit di lqaɛ ufenǧal nniḍen, tewwi-yas-t-id)

Ax, a xalti faṭima … ad iyi-tesfeḍ, ala tagi teqqim-d ! …

FAṬIMA

Dɣa ad iyi-tečč ! …

DEHBEYYA

Ccix ! ggulleɣ ccix ! ar tt-tesweḍ ! ḥaca ma tɣunfaḍ ? …

FAṬIMA

Ahhh ! a Dehbeyya ! a kem-ɣunfuɣ ! A wer awḍeɣ ! ( teswa tijɣemt-nni ɣef tikkelt, tsers afenǧal, temceḥ icenfiren-is) A kem-ɣunfuɣ ? … A wi-yessawḍen aḍar-im s tezdeg ? Amzun ur kem-ssineɣ ara ! tezdeg n Dehbeyya At Qasi tella deg wawal…

DEHBEYYA

teqqim tsers afus ɣef umayeg; mqabalent.

Annaɣ, a xalti tucbiḥt, tura d ayen, fukken wussan-nni: A ḥeqq wagi! Ar yettacar lqut-iw d izan d wanẓaden d ixeclawen, ḥaca-m: d ayen, ur ttwaliɣ ara: fikkent wallen-iw …

FAṬIMA

Annaɣ, a weltma, lemmer d lebɣi … ur kem-mazal ara i usewwi d leqdic n wexxam … ulamma ɣelbeɣ-kem, meɛna meqqreḍ ula d kemm… Ad ibarek rebbi kan …

DEHBEYYA

Ibarek-am di tezmert-im, yeḥrez-am arraw-im, a xalti tameɛzuzt !

FAṬIMA

Ad am-yesdum Sseɛdi, yeḥrez-am tasa-m, yesseɣzef di leɛmer-im !

DEHBEYYA

Yesseɣzef-am di leɛmer-im ula d kemm, a xalti, alama teččiḍ nnfeɛ n Muḥend d Lḥusin: am wass-a, ma yebɣa Rebbi, a d-asen ! Wamma nekk, tura dayen, uyseɣ. Rebɛa teslatin ayagi tura i yi-ǧǧan: ɛni d nekk ay dir, a xalti !

FAṬIMA

A wer awḍent ! uklalent ula d aḍar-im ? d aɛessas i tt-yugin ! d aɛessas n wexxam i tt-yettellifen! Ad am-yeḥrez Rebbi Sseɛdi: ad yaf meyya i tt-yifen !

DEHBEYYA,

tekcem s axxam, tufa Sseɛdi mazal-it yeṭṭes, la yesxerxur; tuɣal-d s amkan-is ɣer berra.

Ayexti, a xalti, ad iḍebber aqerruy-is dɣa d netta: d natta i tt-yettillifen: d natta ara d-izewǧen, ara d-yextiren s ufus-is. Lemmer kan d ur iyi-terri ara tmara tura nekk ad ttagmeɣ, akka d tacibat, di tala n yeɣzer, tikli n yiwwas! Ur d-ttawḍeɣ s ubidun alamma ḥusbeɣ…

FAṬIMA

Dɣa, a weltma, teẓriḍ, ula d nekk akken, nwekkel-asen Rebbi i yirumyen: nniqal zeɛma xedmen-aɣ tibernint di taddart, qerben-aɣ waman: tura, atan ɣelqen-tt: alamma nettṣubbu ɣer tala! A jeddi Mangellat ! A Ccix Muḥend ! qiṭṭit di kra yaɣ-d-yernan leɛtab !….

DEHBEYYA

Amin ! ula d aman, qeḍɛen-aɣ-ten! Wissen dɣa acimi ?

FAṬIMA

Ayexti, yenna-k wemɣar a d-yelfu ɣef lehlak-agi yettuqqten di tmurt: ɛni cukken deg waman ayen d-yekka. Ssakin, s acu n ddwa weqmen, yerna nnan-as difandi tissit di tbernint alamma ɛeddan kra n wussan. Nwekkel-asen Rebbi !….

DEHBEYYA

A yelli, d aya! Nniɣ-am, lweqt-agi, xir tin yemmuten! Tecfiḍ, zik, a xalti tameɛzuzt, ma nḥedder yakk i tigi ?….

FAṬIMA

Uuuk ! d Dehbeyya ! kemm d-yettadren zik ! ɛni d ussan-nni ara d-yuɣalen ? mazal-ikem! … ihi …. iḥeqqa ur teliḍ ara, deg unejmaɛ n taddart n yiḍelli, lḥeqq weqmen ? nwekkel-as Rebbi d ddnub yak n tilawin i Lḥaǧ Belqasem, lamin ….

DEHBEYYA

Lḥeqq ? … D acu n lḥeqq ?

FAṬIMA

La m-yeqqar wemɣar, deg yiḍelli d asawen, tameṭṭut ara yeffɣen weḥd-s di taddart ɣer berra, ur yeddi ara yid-s wergaz, ad tefk ɛecra duru n lḥeqq…

DEHBEYYA

Greɣ-am Rebbi ! … ay asmi ččiɣ yemma! Ihi tura, ad aɣ-qeḍɛen ula d tuffɣa ur nteffeɣ ara! Ihi, tin ur neṣɛi ara n wergaz, ur tteffeɣ ara ? ur tettruḥu ara a d-tẓur, neɣ ɣur yelli-s ?…

FAṬIMA

Dɣa, s tidet-im ? … Awal tenniḍ-t-id: axir tin yemmuten ! Ayagi yakk di Lḥaǧ Belqasem: deg wasmi i d-yuɣal d lamin, segmi yeɣra cwiṭ n trumit, ad yettaṭṭaf tawriqt deg ufus-is ad iketteb, yebɣa ad aɣ-yewqem “lalwa” ! a t-yekkes Rebbi, axir-as ! …

DEHBEYYA

A weltma, nekk ẓriɣ …. zik …..

FAṬIMA

Zik …. zik ! …. a ufiɣ-d tesɛedday tmeṭṭut leɛnaya xir n wergaz! Am wass-a, cfiɣ ɣef timan-iw, ad truḥ tmeṭṭut di tmurt ar tayeḍ ur teḥwaǧ wi ara yeddun yid-s. cfiɣ ɣef setti Taḥemmut, – ad as-yeɛfu Rebbi, – d nettat i iferrun irgazen. Ma d tura, ixuṣ kan ad aɣ-weqmen ijadarmiyen ara ɣ-yettɛassan ula di taddart ! d aya ! …

DEHBEYYA

Iḥun Rebbi tenniḍ-iyi-d ! Ass-agi ɛezmeɣ nniqal, imi ccɣel ur sɛiɣ ara, yečča-yi lxiq, nniɣ-as ad awḍeɣ ar Lalla Merquma …

FAṬIMA

Tihinna uzaɣar ? …. ih, xas….

DEHBEYYA

Awer tesɛuḍ lexṣaṣ, a xalti tameɛzuzt ! Ulamma yebɛed lḥal, nniɣ-as ad ruḥeɣ s leɛqel, ulammer s lembat; imi la teqqareḍ d lḥeqq, d ayen …

 ….. /….

yettkemmil

tettwakkes-d « Les Cahier de Belaid » FDB – 1963

tagi tawlaft n wemyaru Belɛid At Ɛli :

Share.

About Author

mokrane B

Leave A Reply