Azɣan d usebɣes sɣur Σebdella Ḥaman.

1

Ungal « Timlilit n tɣermiwin ».
Azɣan d usebɣes sɣur Σebdella Ḥaman

Ay aseklan* amaru ameɣnas n tmetti* tamaziγt. Azmam i yi-d-tefkiḍ yelha igerrez, yers-iyi di tlemmast n wul, acku tesnamkeḍ-d* iḥulfan n wid yenxeṣṣen d wid yerwan, yerna yezga-d d allal amezgi yufraren i yiles umaziɣ, kra turiḍ deg-s iwulem i tutlayt-nneɣ akken a d-teffeɣ si tekwat ideg tettwaḥreṣ.
Di tira-k tferzeḍ awalen inettiyen* amzun d win yettnadin tiwiztin di tlemmast n yill yezzren.
Tasriṭ-inek* iserrḥen thuska* s yiles zeddigen ideg ur yessur* wawal n yemnakcamen, ulaḥedd deg-s tifawtin uberrani .
Ayen i ufiɣ deg-s ɣur-i d tasekla ineɣden yeddren, tin yernan di ccbaḥa yakk d tuddsa*ara yernun i wayen i d-ğğan imarawen*.
D ayen yettuqimen tayri d leḥmala n tnettit* i wid la d-yettnekkaren yessuturen i tmaziɣt izerfan i d as-yessefken* akken ad tjuğğeg am tutlayin yeddren.
Imru iyes-s i d-turiḍ iserreḥ yefṣeḥ, yecbeḥ, yerna yewwi-d ineḍruyen n ṣṣeḥ.
Yelḥa d amaγud*, yemṣada* yemnada, γur-i yetturug amzun d acercur arqaq n waman isemmaḍen i d-yemmaren s ul n wid yeffuden tamaziɣt ad as-slen.
Tanaqust imeslayen-ik iweznen, ɣur-i amzun d isefra i la d-yettasen seg-sen.
Tasekla-k tacebḥant taẓidant tuklal temɣer.
Kra i d-tenniḍ iban-iyi-d amzun d tafelwit unaẓur ur ixuṣṣ deg-s ula d kra, tessedhuy allen tettuqim-asent asugen* n kra i d-teqqareḍ deg-s amzun d asaru i ileḥḥun zdat win yeqqaren, tettağğa-yasen tiẓeṭ deg wulawen.
Ma yella d nekk, terra-yi-d ɣer wul tumert* d usirem, win i d iyi-irewsen* ad juğğgent tketwa*-ines seg usugen* n tyetti*-inek.
Atan ad tezmummeg tafukt n tmaziɣit s wayen i d-turiḍ, imru-inek yuddam s wudi d tamment, γas ma d ungal* amezwaru i turiḍ yuklal ayagi.
Maca, tettaruḍ s nniya, txuṣṣ-ik kra n tiḥerci. Acku tamacahut n “Yidir d Tudert“ yessefk ad as-ternuḍ kra, ad tiɣzif akken ad tili d ungal weḥd-s.
Ladɣa timucuha n tayri γur yelmeẓyen jebbdent tiketwa d wulawen-nsen.
Mi d as-tgiḍ isem”Timlilit n tɣermiwin” nekk, di tedmi*-iw ur tent-walaɣ ara anida mlalent”? suref-iyi tagi d taṣleṭ* sɣur-i”. Ssektu*ayen iḥemmlen yelmeẓyen d telmeẓyin acku tudert n wemdan tleḥḥu yes-sen, ma d ayen yerzan amezruy* d tγerma* yessefk ad yili di tlemmast n wungal.
Isefra i terniḍ deg wezmam-ik lhan gerrzen, tidet, asaki, ahuccu n wid isebken, tayetti teğğillibeḍ seg-sen, i yellan deg-sen d tamedyezt taneɣdant.
La d ak-ssarameɣ ad ternuḍ deg yigan* n tsekla yak d tira ay ameɣnas aɣelnaẓri*, a bu yemru yemmeclawa* i icebbḥen tamaziɣt, yeshuskin tasekla-ines.
Ayen la tettaruḍ d abaɣur* amezgi yesnernan idles d tẓuri*, yessawḍen tarut* i weɣref* akken a d-yemmekti, ad yesbedd ayen yeɣlin, u ad yernu ayen ixuṣṣen s tyetti i tsutwin* n yimal, ad megren s tujjma* tameqqrant ayen la nessaram.
Ayen ara ternuḍ d iẓuran i d-yettaken isekla* n tanuft* iyes-s ara yiwnen* di tmazɣa, u ad smeɣren akti* yak d tyetti n weɣref s yiles n tyemmat ara yilin d asenti* lqayen i temcudda n tegmat.
A Ğamal a mmi tessferḥeḍ-aneɣ, la ɣ-d-tessakayeḍ tisutwin seg yiḍes icuban tamettant*, kečč seg widak igan irgazen i tutlayt yellan zik d tağğalt, imira tuddes turew, tɣarwa-s bdan tikli d acrured ɣer zdat, aγref-nneɣ yezgan di ttellis* la yettwali tafat; awal, iles, idles, tasekla, tamedyezt, taẓuri. Imedyaten am kečč i yigan-nsen ulaḥedd talasat, simmal d anerni, aru, rnu sbin-d iman-ik ay amaru, ay amedyaz, ay aseklaw n weɣref.
Imdanen merra ttidiren i yiman-nsen d warraw-nsen, nekkni s imaruten d imedyazen, d iseklanen nettidir i weɣref d weɣlan * akk d tsutwin n yimal.
Seg yiwet ɣer tayeḍ, seg tallit* ɣer tayeḍ ɣas nemmut nezga nedder, di tudert neğğa-d later, akti-nneɣ d kra nettaru yezga yedder, alamma ddunit tenger.
Kečč a Ğamal d yiwen seg wigi, rnu deg yigan-inek i wesbuɣer* n tmaziɣt, ussan n tudert tamezgit* a t-id-mmagren, ata simmal la d-ttaẓen.
Nekk aql-i ihireɣ* di tsekla i d-tesnulfaḍ, ssarameɣ ad tili ssya ɣer zdat d tala ur nettkaw ad tettcercur trennu deg wesbuɣer i tnettit* d yiles i yettwanekren ɣur icenga* d yemnakcamen*.
Ssarameɣ di Yakuc* ad ikennet* ayen tessarameḍ, u ad yesnerni ayen iɣer tessuɣuleḍ*, ad yesseğhed isulas i ssqef ara tesserseḍ, ad yesdari ayen i nettḥuddu.
Azmam-agi atan ɣur-i d asenti, ssya ɣer zdat ad yennekmal s wiyaḍ, ara ɣ-yilin d raṣ-lmal.
Tinawt, tira, isefra, tasekla, isaragen i d-tefkiḍ neɣ wid ara d-ternuḍ ger yemdanen teddun nutni d wakud, d nutni i d iman n tudert n weɣref, ayen yakk i d-tenniḍ yessefk ad yettwaru, u a d-yegri i tmetti, yes-s ara tebdu tikli, alamma tessaweḍ ayen i tettmenni. D azref unṣib am nekni am iɣerfan yerkelli.
Tanettit* n weɣref tettidir s idammen, tettmettat s imeṭṭawen.
Idammen d ayen i d-yettuddumen seg yemru n imaruten, d nnhati n imedyazen, d usaki n inaẓuren, d udummu n isertiyen di tsertit-nsen.
Imaṣriyen mi ara walin iherman* d yefṣilen, d ifaganen* d wayen i d-yegran si tɣerma-nsen, d imeṭṭawen i ttrun, ur ttarun, d ayen iɣef mmuten ur d-ttuɣalen ara ɣer tudert.
Nekni s imaziɣen nuki-d, nettaru ur nettru ɣef wayen i d aɣ-yettwakksen, di tira-nneɣ yessefk ad nekkes asadel i yimi akken ad yutla*, a d-nerr aɣrib ɣer tmurt ma yennejla, imseεraben-nneɣ di Lezzayer a ten-nerr ɣer tnettit d tjaddit-nsen, yessefk-aɣ a d- nifrir di tinawt* d usarag* n tsertit, ur nettḍurr ula yiwen.
Nexḍa gar-aneɣ asizzel idammen, ur nettemberraz d wid iḥekmen, ma d amsenɣi tanettit d umezruy-nneɣ d yiwen, ad aɣ-tuɣal d nndama, d axeṣṣar , d asexreb i lumma. Ad nessuddem ahni* d imeṭṭi, ttḥadareɣ akti* n wungifen. Ad yettwagzem weɣref , u a d-yegri wesḥissef i tsutwin la d-yemmalen, d tiḥemmal n yidim d imeṭṭawen.
Slek abrid n tsertit, tasekla, tira, tamedyezt yes-s ara tidir tnettit, γas ma ɣezzif webrid, a d-iban wezref anda yella, tuddra i tmaziɣt akk d tmazɣa*.
Suref-iyi ma ɣezzif wawal, nekk ur lliɣ d “Docteur” deg usigzel n wawal.

Ɛebdella At Ḥaman.
Wehran ass n : 29/ 05/ 03.

Dda Ɛebdella

Share.

About Author

Avatar

Ǧamal u Benɛuf (Benaouf Djamal) : D amedyaz, d ameskar n waṭas yedlisen d tmezgunin; akken daɣen i iqeddec deg waṭas n yesmilen s tira-ines. Yesselmed tamaziɣt i wugar n 10 iseggasen, am wakken i yella deffir n tesɣunt « Azul » n Numidya n Wehran. Idlisen : -Timlilit n tɣermiwin, ungal, l’Harmattan, 2002;- Tujjma tuzzma, isefra, l’Harmattan, 2004;- Di tmurt uɛekki, tamezgunt, HCA, 2007;- Taklit n tayri, tullist, asmel imyura.net;- Bu tcacit ulac-it, tamezgunt;- Aneggaru a d-yerr tawwurt, tamezgunt;- Ccix-lkanun, tamezgunt;- Bu tmelɣiɣt d Bu tselɣiɣt, tamezgunt;- Tiɣwist taneggarut, tamezgunt;- Bu yefden neɣ cciṭan di twaɣit, d tasuqqelt n tmezgunt n Tawfiq Lḥakim; - Bu tfuset, tamezgunt...

Un commentaire

  1. Avatar
    Ǧamal Benɛuf on

    Azul,
    Tanemmirt i wemɣar-nneɣ azemni, ameddakel n dda Lmulud, ameɣnas n tesdat (ddqiqa) tamenzut, amaru, amedyaz,…;
    Ayen d-yenna dda Ɛebdella, dayen id-yettaken tabɣest, i d-irennun ifadden. Ɣas ma ur uklaleɣ akk annect-a, maca, ḥṣiɣ d akken dda Ɛebdella yettak aɛwin swayes ara yelkem (ikemmel) wemdan tikli deg iberdan yessawnen! Deg yal awal yenna dda Ɛebdella, ad aɣ-yili d tamsirt, yal tikti yenna ad aɣ-tili d tisri; awi yufan kan ad nili seg inelmaden iiceffun!
    Awal yenna : tettaruḍ s nniya » d tidet acku nnan-iyi-d wiyaḍ! Nekk, ur lliɣ seg wid yettaɣen znuzun, ma giɣ kra, tgeɣ-t s lmul, yernu i wudem n tmaziɣt, mačči i wudem n Rebbi neɣ i wudem wuhuḍ (cciṭan)! Anda mlalent tɣermiwin? Aɣaram ideg ḍran ineḍruyen-a yerfed azwel n tɣermiwin: Deg yal tadyan yellan deg wungal iremmu-d deg-s wanza n tɣermiwin,….; ula d taḥhanut n Bba Belgasem zedɣent deg-s tɣermiwin.
    Tazmert talwiti dda Ɛebdella,ssarameɣ-as teɣzi usemmud. Awer t-yennal yihwah!

Leave A Reply