Asfugel n tefsut n yimaziɣen

0

Tiddukkla Numidya n Wehran ur tezgil ara ttiɛad n usfugel n tefsut n yimaziɣen deg useggas-is wis 39, imi temmuger aya s yiwen wahil adelsan i d-yeḍran deg uxxam n tiddukkla anda i d-mlalen kra n leqbayel izedɣen deg temnaḍt-a n Wehran akken xersum ad d-smektin ineḍruyen yecban wigi iɣef ruḥen wacḥal d ilmeẓyen d iseflan, akken laṣel d yidles ur neggren ara, ɣas ma ameslay s tutlayt-a tenqes sɣur kra n yimezdaɣ n tama-a, tikwal iɣelleb-iten yiles aɛrab, cwi kan mazal llan wid yeṭṭfen di tumast-nsen s tfenṭazit, sselmaden i wid i d-yettenkaren iberdan n tissas s lḥerma d leqder.

Llan-d sin isaragen, amezgun d temsikent

Ahil n usmekti, tebda-t tiddukkla akka; ass n amhad d sed, tella-d temsikent n yidlisen. Ass n sed 20 yebrir, nwala-d sin n yisaragen. Amezwaru ixdem-it uselway n tiddukkla Saɛid Zeɛmuc s usentel “Amecwar i d-tezger Tiddukkla Numidya seg tuffra ar tallit n wass-a, d umennuɣ i yidra unegmu n tutlayt d yidles amaziɣ deg uɣaram n Wehran”. Deg-s yuɣal-d ɣer umezruy n tiddukkla d wamek i d-tennulfa, tigawin iɣef d-tezger ar ass-a d timmuɣnest n kra seg yiɛeggalen-is ɣas qeṣṣiḥit waṭas n talliyin. Yerra tajmilt i wid tewwi tmettant, yessaweḍ-asen tamella deg wass n tefsut n yimaziɣen acku aṭas iqedcen deg urebbi n tiddukkla,. Yuɣal-d ɣer ssber n tiddukla-a, yenna-d belli mačči seg yigenni i d-teɣli, acku amer mačči d ssber d limin s leqdic i xeddmen, ur tessawaḍ ara ar 29 n yiseggasen deg tudert-is. Asarag wis sin, iga-t Mass Karim Ouaras, d aselmad n tefransist di tesdawit n Mestɣanim, yewwi-d asarag-is s usentel “tazrart ineḍruyen d tedyanin umezruy n umennuɣ i yidra n usṭeɛref s tumast, tutlayt d yidles amaziɣ”. Anida i yuɣal ɣer useggas n 49, syin i d-zegren leqbayel talliyin s wazal-nsent deg umennuɣ n wass-a s tezɣent tamaziɣt n Ɛimac Ɛmer, Racid Ɛli yeḥya d wiyaḍ. Syin ikemmel asarag-is ɣef tegnit iɣef d-mlalen ass-a yiɛeggalen d yinebgawen n tiddukkla, tafsut n 80 d tmental i yeǧǧan igiman n yiqbayliyen ad d-ffɣen ɣer ubrid ad ssutren izerfan-nsen mbeɛd mi yugi udabu n lawan-nni ad d-yili usarag n Dda Lmulud deg tesdawit n Tizi Wezzu. Yewwi-d daɣen awal ɣef kraḍ n yisuturen igejdanen n ugraw n Yiɛekkuren deg useggas n 1980. D tafsut n 80 i t-yewwin ɣer tefsut taberkant anda i d-yewwi fell-as awal s telqey d wayen akk d-ssegrant s 127 d ameɣras yeɣlin d luluf n yimejraḥ. Mi fuken yisaragen, nesla-d i uskasi gar yimeḥḍar d umsarag. Syin ɣef 18h nwala-d ayninaw (monologue) n Ḥamid Baḥfir i teɣzi n tsaɛet, yerra iman-is zun d aselway n tigduda ixeṭben agdud-is akken ara yernu yal tikkelt tadwilt tamaynut, uqbel ad yessuref asuter ar taggara deg ugdud-is ɣef tufḍiḥin akk iga, ladɣa timenɣiwt n yilmeẓyen n tefsut-nni berriken gar-asen Germaḥ Masinisa. Ma ɣef 19h, llant-d tezlatin n Meɛtub, Ideflawen, Ferḥat d Mengellat i d-cnan sin n yicennayen. Dagi i ifuk wahil n wass n usfugel wis 39 n tefsut n yimaziɣen deg Wehran, anida ssarmen yal tikkelt ad d-ttilint tegnatin am ti akken ad d-ttemlilen s leqbayel ad mmeslayen ɣef waddad ideg tella tmaziɣt ass-a d wayen ilaqen akken ad taɣ abrid-is u ad tecbu tutlayin iǧehden n umaḍal.

Khaled Achoui.

Share.

About Author

Avatar

Leave A Reply