“Win ara yawḍen At Buceččur alarmi i s-teččur”

1

 

Simi yudan uyaziḍ, Sovkipeur ageswaḥ yeεna taferka n dda Σwessu. Icebbeb ɣef tbiqest-nni tuɣ iremmeq-itt iḍelli-nni mi d-yenher ulli-s tameddit seg wurti n baba-s uḍeggal n ya n gma-s n xalti-s…

Werεad yecceqceq uzal, Sipaposibl d Wiki ssawḍen-t ɣer ssbiṭar Uxessar. “Uxessar”, d isem n yiwen umeɣras iɣef ssersen ssbiṭar. Akka i d as-semman. Lḥasun; mi wwḍen ɣer din, afen-n duktur Mortel di lizirjuns. Duktur Mortel,ɣef wakken d-qqaren, deg At Buceččur i s-teɣli timiṭ.
Amejjay, d amejjay. Akken yebɣu yili, yessefk ad iẓer d acu yellan. Dɣa awal inecced-d ayetma-s.

Duktur Mortel:
– Isem-is tura wagi-agi i yi-d-tewwim akka imir-a?
Sipaposibl:
– Ismi-s Sovkipeur.
– Ayhuh! Ay akka i d isem! D tarewla! I kečč isem-ik a winnat?
-Anwa? Nekkini?
– Keččini ih!
– Nekki Sipaposibl.
– Amek akka ulamek? Mi sipaposibl!Σni ttun ur d ak-gan ara isem asmi i d-tluleḍ a win?
– Si, si! Sipaposibl Merra.
– Aha efk-aɣ-d isem-ik berka ttkeεrir!
– Ayɣer akka i la tettḥawateḍ deg-i a duktur Mortel?Ulamek a k-n-iniɣ ayen ur nelli? Nniɣ-ak Sipaposibl, sik Sipaposibl. Wala!
-Ɣas sipapusibl a yi-t-id-tiniḍ, yessefk ad ẓreɣ anwa-k ula d kečč, pisk d kečč i d-yessawḍen ɣer da Sovkipeur-agi. I limer i t-yettaɣen?!…
– La d ak-qqareɣ isem-iw Sipaposibl. Akka i yi-ssawalen. Nekkini si twacult n At Merra. Isem-iw, Sipaosible Merra.
– Iiba’!Wennεen-ak isem ula d kečč! I Sovkipeur-agi, d acu i d aṭṭan-is a Sipaposibl? Yak mačči d aεdes i t-yewwten?
– Amek?Ur t-teεniḍ!
– La d ak-qqareɣ, ini-yi-d d acu i t-yessaḍnen?
– Ass-a ur yuḍin ara, ccafuεa-s.
– Acu a ken-id-yawin ihi ɣer ssbiṭar Uxessar imi ur t-yuɣ ara? Mer mačči d kunwi, aql-i ffɣeɣ.
– Ur bbehbaɣ ara iwakken ad ak-t-id-awiɣ alamma d da seg win hah limer ur t-yuɣ ur t-yebli. La tettwaliḍ deg-s a duktur Mortel. Argaz yuɣ-itent.
– Yuɣ-itent? Anida i tent-yuɣ? Di ssuq, neɣ di rray-is?
– Aha kan! Yuɣ-itent ula d anda akken ur tent-yettemmal i yiwen, ugeswaḥ-iw.

Almi d imiren i iqerreb duktur Mortel ɣer Sovkipeur, inuda-t cwiṭ. Dɣa wwin-t ttbati. Yewhem deg-s. Yenna-yas:
– D abaxix i yersen deg-s! Amek almi yeḍra yid-s weqriḥ-agi? Yeddegdeg merra a win!
– Susem kan!
– Safik d amseččew? Anwa i t-ihettken akka? Yerna tunfem-as icaε deg-s annect-a, yeddez-it almi i t-yerwa. I tneḥleḍ-d fell-as!
– Ur yemceččaw, ur yettwet. Si tbiqest n dda Σwessu i…
Duktur Mortel yegzem-as awal:
– Ayhuh! Yettban akka yewwi deεwessu ih! D acu a t-yawin ɣer tbiqestn wakkaḍani? Σni ur t-tewwi ara lqaεa?
– Yuli a d-yaker ti…
Dindin yegzem-as awal daɣen duktur Mortel i Sipaposibl:
– I tawim-t ɣer iǧadarmiyen, imi ɣef tikerḍa i yettwaṭṭef. Acimi a yi-t-id-tawim ɣer da? Therrsem-t sakin teskerkrem-d ajeɣlal-is d iceqqfan i nekk a wen-t-id-jebreɣ. Tebɣam a yi-tesḥeṣlem. D lεali!
– Annaɣ a duktur Mortel ttxilk eǧǧ-iyi a k-id-ssegziɣ. Anef-iyi ad ak-d-fakeɣ awal sakin a k-d-iban yixef-is.
– Aha fak-iten-id ihi!
– Nniɣ-ak yuli ɣef tbiqest ad-yekkes tiẓurin?
– Tiẓurin?
– Tiẓurin, ih! Aḍil, neɣ amek i sent-teqqarem.Yerna d tidak-nni n wafrara!
– Aha berka ttkeεrir i k-nniɣ! Ma testufaḍ i wedribli d txerbicin, nekk ur stufaɣ ara i ttihat.
– Ur la ttahayeɣ ara fell-ak ah!
-Ihi si melmi akka i d-yettarew ibiqes tiẓwert? La tettεekkiḍ fell-i neɣ amek?
– Wa d tajnant i yulin ɣef tbiqest! Ẓriɣ ula d nekk, Ibiqes yettarew kan iεeqqac, mačči d aḍil i d-yettak.

Duktur Mortel yesɣallew-as i tefremlit-is, tusa-d la tetteεluhmut. Tteddu-d ɣer-s, tettsuḍu accaren-is. Yeccebceb-as ɣer tmeẓẓuɣt :
– Ɣiwel a Lafriza-w wwet-as tisegnit, tgeḍ-as lpayas.
– Ḥala gliguj ǧipuɣsu (sérum glucosé à 10%) i d-yegran a Munimuɣčal (mon immortel).
– Ur kem-id-tecliε ara kemmini, d nekk i m-yennan. Σeddi ččexxed-as tisegnit-nni, ternuḍ-as yiwet tculliṭ n glikuz sileεḍil; simi ara d-tas terbaεt nniḍen. Mi d-wwḍen ad ḍebbren iqerray-nsen. Nnuba-nneɣ n wass-a teddez tebrez. Meεna ɣur-m ad tettuḍ iman-im a Lafriza-w, segger iwakken ad nruḥ s anda akken…
Yezzi-d ɣer Sipaposibl, a t-yesteqsi daɣen:
– Amek akkenni i d-tenniḍ? Yuli a d-yessencel tiẓurin? I sakin, d acu i t-yuɣen?
– Nniɣ-ak argaz d aḥenṣali! Yerra iman-is d cebbirdu. Yeḍfer yiwen wejgagal yezzelbubi seg iguza. Yurew almi i d-yessekna afurek-nni ɣef tenneḍ tfeṛṛant; a s-tiniḍ d azrem i t-yettlen.
– I tiniḍ-d yeqqes-it wezrem si tazwara!
– Xaṭi ah! Ur t-yeqqis wacemma. Anef-iyi a k-d-fakeɣ awal a duktur ttxilk!
– Aha fak-iten-id! Meεna ur ssugut ara aṭas tuzzya d tunnḍa ay argaz lεali.
– Tuzzya d tunnḍa? D kečč i la yi-d-yesteqsayen! Susem, ad susmeɣ ma ẓẓayeɣ fell-ak.“Ay abuneqqar, kečč ur d-qqar; nekkni ur neqqar.”
– Aha fak-iten-id, anef-aɣ si tmucuha tečča tumeṭ! Ur d-ttaf ara tifukal iwakken a yi-d-tenḥuḍ akken awal. Σni tettnadiḍ ad teznukreḍ bac ad ḥeṣleɣ weḥd-i deg ujeɣlal n Sovkipeur.
– Mer ttnadiɣ a k-sḥeṣleɣ tilfi mačči akka. Mer ɣef wannecten i ttnadiɣ, tilli ur t-id-ttawiɣ ara yid-i.
– Nniɣ-ak fak-iten-id ah! Ur d-ssalay agellaṛ-iw ttkilk.
– Ihi mi tenniḍ, nniɣ-ak yeckunṭeḍ deg wejgagal-nni yulin tibiqest ammar a d-yeɣli. Yettaẓ cwiṭ cwiṭ ɣer tẓurin n wafrara am wuccen mi ara s-yetteḥtili i tsekkurt. Sxafayen bab-is iguza-nni! Ha-ten-an ger wallen-iw. Annect-a-ten! Yal agazi ad yaččar taqecwalt.Daɣnetta ar tura la d-yettarew yimi-w aman; seqqḍeɣ.
– D aɣelluy i d-yeɣli ihi?
– Mazal! Ṣṣber ciṭ ad ak-d-fakeɣ awal a duktur Mortel. La yi-tessufuɣeḍ di leεqel-iw. Tura i walaɣ a yi-tent-tesεerqeḍ.
– S ttawil kan!
– Ih! Ma ulac uɣilif, eǧǧ-iyi a k-in-ssegziɣ merra taluft amek tella am wakken i yi-tt-id-ulsen Sovkipeur d dda Σwessu.
– Ma d ddeεwessu kan i yewwi, ur t-yuɣ ara! Aha fak-iten-id, ḥareɣ. Yella wanda ara …
– Nniɣ-ak simmal yettaẓ, simmal yezziniz-d afurek-nni yettemrehwalen akka d wakka ɣef ukessar.
– Dɣa yeɣli-d?
– Uhu, d dda Σwessu i d-yeɣlin fell-as!
– Ula d nekk nniɣ-ak, iban akka yewwi ddeεwessutaberkant! Yalli d acu a t-yawin s ayla n medden?!
– Nniɣ-ak, yeɣli-d fell-as dda Σwessu? Dda Σwessu, d bab n tferka. Akka i d as-nessawal. Wamma ddeεwessu d buraysu seg zik i ten-id-yemger d irinen.
– Yyaah?! Imi d-yeɣli fell-as dda Σwessu, εni sennig-s i t-tuɣ yexmet? Ɣef tbiqest i yensa ad iεass tiẓurin?Ur umineɣ; tigi d tijunan, tigi!
Duktur Mortel yeεna Sovkipeur a t-id-yesqirr. Yenna-yas:
– Amek almi ur twalaḍ ara dda Σwessu mi tuliḍ ay aqerεi n ddeεwessu? Σni teddreɣleḍ? Yessufeɣ-ak leεqel uεebbuḍ-ik. Si nurmal, d tiẓurin kan i twalaḍ! Win yefkan aqerru-s i tmenjart, a d-yazzel ɣur-neɣ.

Yehwa-yas kan i umejjay yesteqsa-t. Argaz yeqqen lḥenni i yimi-s. Awal mačči yuli-t-id. Inedder kan. Mi teḥma akken tyita-s i yesεa tawwurt. Tura simmal tettsismiḍ, simmal yettisliw am waḥrir yeskew yiṭij.Yettxed ugar n wakken yella mi t-id-tekkrefεem ɣer ssbiṭar s leqlala d ṭṭeryis. Ka yekka webrid, netta yetteqnijjir.
Sipaposibl yendeh daɣen ammar a s-yejleq awal duktur Mortel, a t-yezwir ɣer maḥlal:
– La tettwaliḍ deg-s a duktur Mortel, yeqqber yir taqbert. Yerna atan tura yefser am uceṭṭiḍ. Ula d udem-is ffɣen-t idammen. Yeqqaṭṭer am ulaxert. Imahat ddeqs i yenṭer?
– Awi-t ɣer ṭṭbib neɣ ma ulac! Aha kkes aɣbel a lɣiḍa, atan di ssbiṭar. Ula i s-ternuḍ a Sipaposibl. Mer t-tewwim s iǧadarmiyen, ad teẓreḍ ma ad yenṭer neɣ a t-qilen.
– Ɣef wannecten i t-id-newwi ɣer dagi ula d nekkni. Ma d imejjayen privi, am wakken teẓriḍ, ass-a d Lǧamuεa. Tajmilt n bab igenwan annect ila-tt imi d kečč i d-nufa da. Cfu atan tettalaseḍ-iyi tabyirt.

Sovkipeur ageswaḥ niqal inedder kan, yuɣal yettnazaε. Ula d anazeε-is ifuḥ am rradyu-nni umi kfan yeẓra.
Duktur Mortel ileqqem-as-d daɣen awal i Sipaposibl:
– Mi tenniḍ yeqber, si nurmal ad yeqber. Iḥawel tiẓurin, yerna n wafrara uceylelleh!
– D taqfirt uqerru-s i yečča! Ur d iyi-teǧǧiḍ ara a d-fakeɣ ameslay a duktur Mortel, tenɣiḍ-iyi.
– Aha, fak-iten-id ihi! Ur gziɣ ttren. Ssya la teqqareḍ yeɣli-d fell-as dda Σwessu, ssya teqqareḍ werεad d-yeɣli Sipaposibl. Sya qebrent-t tẓurin a t-yeččen, sya tenniḍ-d ur tent-yečči ara.
– Nniɣ-ak yeɣli-d fell-as, sitadir yeṭṭef-it am wakken yettwaṭṭef umeksa-nni n ssi Funi uflagru dili. Ifuj-d fell-as dda Σwessu am tmedda mi akken i tt-yehna ad yessefqed taferka-s.
– I tnebbheḍ-as! Mer i tsuɣeḍ“sauve qui peut”, tilfi a t-tessuviḍ. Ad yemneε si ddeεwessu.
– Dda Σessu, mačči ddeεwessu!Wanag tinna seg zik i yewwi taqdimt. Twwet-it ur t-tezgil ara, am nekk da.
– Safik yewwet-it s uwerraf, dadda-k Σwessu? Iḥuza-t armi yettwafeǧǧex akkihin?
– Rnu-d win! La teswehlifeḍ.
– Ur d iyi-d-qqar ara yesremmek-as d timezlellit s tεekkazt m yeffuden!
– Wwah ula d kečč a ssi Mortel!
– Si pa murtal mi si grav kamim! Ini-yi-d, ihi d alluy i yuli ɣer Sovkipeur yenfeḍ-it-id? Yelwi-t-id am umellagu.
– Mačči akken ah! D tacebbubt ufurek-nni i d-yeknan seg wakken turew tejnant, tbubb almi tugi ad tawi. Yak “taseṭṭa yurwen tkennu!”Akka i s-qqaren. Rnu-yas Sovkipeur sufella, dɣa a d-teknu ugar, tamara.
– Ih, ẓriɣ. I sakin?
– Nniɣ-ak d dda Σwessu i d-ijedben afurek-nni seg yixef d akessar iwakken a d-yessers Sipaposibl s lemḥadra. Dda Σwessu yettamen s tinna akken n “ccreε igenni leεmer yelli.” Daymi i yettnadi a t-yerteε di tmurt mačči ɣef useklu. Yeqsed a t-yekkat alamma yettfuḥu iwakken ad ceεfen ula d wiyaḍ mi ara slen s tedyant d-yuɣen dindin taddart. Ma nniɣ-ak sseɣlin-d isiḍ s tikerḍa, sik sseɣlin-d isiḍ!
– Awer tt-tekkrem!
– Aεεa?
– Deg wadeg a ten-tettawim s iǧadarmiyen, tettlivrim-aɣ-ten-id i nekkni a wen-ten-nettlawi.
– Hatan diɣ! Nniɣ-ak anef-iyi a k-d-fakeɣ awal ar d tegzuḍ timsal amek llant sakin tiniḍ-d akka, mi akka i yella wakka neɣ mačči akka.
– Ma akka, zik ara fehmeɣ! Aha ruḥ, fak-iten-id! Snefsusi-tt cwiṭ a win! Simmal la tettcuddu tkerres tedyan-agi-nwen.
– Mi atan d kečč ur d iyi-neǧǧi ara ad ak-d-fakeɣ awal. Yerna ɣef wakka ttwaliɣ, ur la yi-d-tesmeḥsiseḍ ara.
– Si si! La k-n-selleɣ.
– Belḥara atan mačči d nekk i la tessikideḍ. Nekk ɣilleɣ mačči ala s imeẓẓuɣen i sellen medden.

Sipaposibl ifaq-as i duktur Mortel. Segmi bdan ameslay yella netta yesnagar ɣer Lafriza-s. Ka tesgerwiḥ akken, ɣef tiṭṭ-is. Duktur Mortel yečča Sipaposibl s wallen. Yenna-yas:
– Aha kemmel awal-ik; d nekk i yeẓran d acu i xeddmeɣ, mačči d kečč.
– Ihi nniɣ-ak, yenna-yas dda Σwessu, “win yessḍen, a d-yers.”Dɣa yeεna tacebbubt-nni n wejgagal iwakken a d-yessers Sovkipeur a t-iɣeṭṭel di lqaεa.
– Safik s yileɣ i t-yesdegdeg? Yedbeɣ-it almi t-yerra d idim. Ula d iberḍiyen-is ḍehren-iyi yerra-yas-ten d nnil. Zgezwen almi d tiɣerdin. Ma yella akken i t-iṭerreḥ, 6 wagguren n lḥebs ur d as-ten-itekkes ara ṭṭbib n At Wasif n Σisi i dda Σwessu-k!Ɣas ma deg wayla-s i t-yufa la d-yettaker neɣ yesserɣay atemmu usaɣur, ur yesεi ara azref a t-ijeggeḥ annect-ahin. Il n’a pas le droit a t-yerrifurmi netta. Llan iǧadarmiyen i wayagi…
Sipaposibl ur d as-iga ara i umejjay ad yesseɣzef awal ugar :
– Nniɣ-ak, eǧǧ-iyi a k-d-fakeɣ awal ttxilk a duktur Mortel. Anef-anaɣ si tsertit. Sirvupli!
– Fak-iten-id ihi! La yi-d-yettali lɣeṭṭ ah! Sipapusibl!
– Wi! D acu?
– Nniɣ-ak, fak-iten-id. Situ!
– Mi tenniḍ; nniɣ-ak, d afurek-nni iɣef yeckunṭeḍ Sovkipeur am cebbirdu i d-icelxen mi t-id-yejbed dda Σwessu, dɣa yebbeεzaq-d Sovkipeur si tbiqest am tcekkart n wulmu.
– Yebberttax-d am tcekkart ibiqes i tebɣiḍ a d-tiniḍ?
– Anef-anaɣ seg-s wulmu d ibiqes! Fiḥel ma nerna-d ula d aslen akkd ubelluḍ sakin a d-naf iman-nneɣ newḥel ger tsufa n zzan di teẓgi Iεekkuren, dɣa ma rnan-d iqannan-nni n Muḥya, tuffɣa ulac…
– Mi atan d kečč i la yesserwaten berra n wennar. Ugar i tettanfeḍ i webrid am taɣaṭ n Meḥmud i la tkesseḍ deg yiger usentel.
– Ih, ih, dakur! Lḥasun mi tenniḍ, nniɣ-ak mi d-yebberbek akken ɣer lqaεa,yendeqq yir andaq, ɣef wakken i d-yenna dda Σwessu, nekk nniɣ-ak mačči din i lliɣ. Mer i yi-tuɣ i lmendad tilfi am wakken d-teniḍ a duktur Mortel, ur t-ttaǧaɣ ara alama ufan-t-id; ad suɣeɣ kan Sovkipeur, ad yerwel. Akka i nemsefham merra yid-s…
– Nniɣ-ak-n “sauve qui peut” i k-n-nniɣ, mačči “sauve qui peur.” “La peur” d tugdi, d lxuf a εṭuṭu!
– Jistemmu! Parsk ulac amagad am win yettakren akka am Sovkipeur, ma yesla-yas i ciṭ n lḥess kan, mi ara yili ummisyu n tikerḍa, ṭṭef-it-id ay aḍu. Ɣef wayagi i s-nsemma Sovkipeur.Ipi yettuɣaḍ.D tamara i t-yerran d amakar. Limmer ad teẓreḍ liḥala-s a duktur Mortel, ad yegzem tasa urumi.

Duktur Mortel, yesxuxxud-d Sipaposibl, yessikid ssaεa. Si tama, ɣas yessefk ad yegzu ciṭ n wayen yellan, iḥemmel ad isettet. Yugar taneɣrimt-nni yezgan tettḥettic ɣef iẓuran n tagut iwakken ad taf d acu a tezreε deg izerban. Si tama nniḍen, duktur Mortel am umeksa-nni “yekkaten ajewwaq yettεassa lmal-is.” Yettnadi a d-yawi akud simi ara d-yaweḍ umejjay nniḍen ara ibedden i lizirjuns deg wadeg-is. Iḥar ad yeffeɣ netta d Lafriza-s, ad as-yeǧǧ Sovkipeur i terbaεt ara d-yasen ad teṭṭef “la garde” fiḥel ma yeḥsel deg-s netta.
Ula d Sipaposibl yettḥawal tafḍist. “Yufa wezduz afus-is.” Yeffeɣ fell-as tenniḍ-i, nniɣ-ak; daymi “yeẓẓad yeggar awren.”
Duktur Mortel yesteqsa-t daɣen ma yella kra isallen a s-d-yestutti:
– Mi tenniḍ! Amek armi teẓriḍ yakk annect-a a Sipaposibl,imi mačči din i telliḍ? Seg uqerruy-ik i la ten-id-tekkateḍ neɣ tettkacafeḍ?
– Xas mačči din i lliɣ ẓriɣ. Ka yenna-yaɣ-t-id dda Σwessu, am wakken i k-nniɣ linna, kra iban.
– Amek akka iban? Tekkateḍ xeṭṭ-ṛṛmel?
– D xeṭṭ-rrmel εad ay wwḍeɣ! Mer ttkacafeɣ tilfi aql-i ttrefheɣ. Nniɣ-ak d dda Ɛwessu i d aɣ-d-yulsen amek yeɣli fell-as d wamek i d-yeɣli Sovkipeur si tbiqest. Ula d Sovkipeur yemla-yaɣ-d cwiṭ si twaɣit yid-s yeḍran. Almi s nnεi bu turin i d-yessefreẓ sin imeslayen-nni i d-yessusef deg webrid. Mziyya ssneɣ lexbuṭ n Sovkipeur. Mer d yiwen nniḍen, ur igezzu ula d iqiḥ seg wayen d-yestemtum.
– Dayen gziɣ. Amek i d-yeɣli ihi?
– Nniɣ-ak, yeɣli-d aɣelluy-nni n ɣurk i k-in-yettḥazen!
Duktur Mortel yefrawes. Yenna ha, iwexxer ɣer deffir. Iεudd d tiyita iss anwa a t-id-yewwten mi yesla i tenfalit-nni n “ɣurk i k-in-yettḥazen”. Sipaposibl yeḍsa-tt-id. Yuɣal yenna-yas:
-Nniɣ-ak, mi d-yeɣli akkenni, yendeqq; ɣef wayen i yesfeqq. D aɣelluy ajehli i d-yeɣli.
– Yettban akka. Pfiiiii!
Duktur Mortel iṣeffer mi s-iεaweḍ tamuɣli i Sovkipeur. Yella deg wawal, “ad iṣeffer ṭṭbib di tyita-k.” Sipaposibl yettkemmil:
– Mi tenniḍ, nniɣ-ak, ɣas akken yesfeqq yir asfaq, yekker imir imir ɣef iḍarren-is ad yerwel. Yeẓra mer a t-ṭṭfen ifassen n dda Σwessu, ad yens anda nsan yiḍan. Nniɣ-ak, simi d-yerfed iman-is, lleɣwin icekkaben-is dɣa yewwi tiɣiɣit. Yegrareb almi d abrid ufella.
– Σni ttegririben medden d asawen a win? Tagi ḥala ayen sliɣ ɣur-wen. Abrid n wadda terriḍ-t ufella.
– D tideţ i d-nniɣ ih! Akka i s-neqar i webrid-nni. Yezga-d ddaw tbiqest am si ssya ɣer wanda akkahin d-ttarwent. Ma d win umi neqqar abrid n wadda, yeṣbeḥ-d ukessar, sennig wasif.
– Ini-d akka! Aha kemmel awal-ik.
– Ur t-id-nessuli ara seg webrid ufella nekk d Wiki almi tt-necrew merriɣet.
Duktur Mortel yessaked akka d wakka. Yenwa yella kra n werbaε dinna:
– Anwi wigi? Anda-ten?
Sipaposibl ula d netta yessaked yakk tiɣemmar, yerra-yas:
– Ulac! Ur tesεiḍ wi yellan, ḥala nekk yid-k a ssi Mortel! Ma d wihidak, ifremliyen-inna-nwen, xḍan. Ula i ten-in-yawin ɣer tbiqest. Ur d iyi-d-gezzem awal ttxikl a duktur fiḥel ma tesεerqeḍ-iyi-tent daɣen…
– Ihi d asfaq-nni i yesfeqq mi d-yeɣli yendeqq i t-iqebren akkahin. Nekk ɣilleɣ d tiẓurin n wafrara i yečča almi yeṭṭenger dɣa yeṭṭaqqef deg-s nnefs.
– Yefna-t-id wučči n wafrara ula d kečč a ssi Mortel!
– Si pa murtal ah! Lhant tẓurin a Sipaposibl. Ula d iẓmi-nsent matter i yelha, abeεda azeggaɣ-nni!
– Yelha wul-ik!La d ak-qqareɣ taεeqqayt mačči tuder-as. Ad ggalleɣ ma yeεreḍ-itent ula d aneεruḍ si sellilindi! Yegdel tiẓidanin ama lhant ama diri-tent, yekkes-asent-id merra umejjay geddac aya.
– Acuɣer? D acu i t-yewwin ɣer tẓurin ihi?
– Ahat a tent-yezzenz neɣ a tent-yefk i tmennulṭ-is. Nniɣ-ak argaz d igellil, yerna d ameεlal. Ur ixeddem, ur igeddem. Ulansi i s-d-kken isurdiyen. Mer am netta uma i sent-ira i tẓurin. Ur itett ara yakk ayen ẓiden xaṭer yefruri seg waṭṭan n sskeṛ ur k-εniɣ.

Duktur Mortel, yewwet ujenwi deg uεebbuḍ-is. Am win a s-d-isemmken s ubeqqa. Yemmekta-d ǧipuɣsu-nni n glikuẓ i d as-smaren netta d Lafriza-s.
Sipaposibl, ur negzi tabruyt, yettkemmil deg wawal-is ammar i d-yessagar:
– Steqsi Wiki ma ur d iyi-tumineḍ ara.
– Sipapusibl!
– Anεam! Aql-i da, d acu i tebɣiḍ?
– Mačči yid-k i d-lhiɣ ah! Awwah, tagi d timsiskert! I tiniḍ-iyi-d si tazwara belli yesεa dyabiṭ!
– Yak nniɣ-d argaz d ameεlal. Mer i yi-d-testeqsaḍ ayɣer d ameεlal, yali ur teffreɣ ara fell-ak. Sovkjipeur ageswaḥ, d bu waṭṭan n sskeṛ si zik, mačči almi d ass-a! Aḥeqq jeddi Weεmer ar d tideţ. Ma ur tumineḍ ara steqqsi Wiki.
– Anwi wigi daɣen i yi-d-terniḍ. Σni yedda-d merra wedrum-nwen yid-k a win?Teffreḍ-ten iwakken a yi-tezzim?
– Ala ah! Nexḍa tigi nekkni. Wiki d ameddakel-iw, akka kan i d as-nessawal tura. Zik neɣɣar-as Wikipidya. Atan dagi kan, di tzeqqa-inna ugani. D netta kan i d-yeddan. A s-d-siwleɣ?

Duktur Mortel yehmel-it. Yezzi ɣer ugeswaḥ-nni, yaf-it la yetterεiεic am yiferr ubuεemmar. Dɣa iwesseq-d dindin Sipaposibl ɣer berra. Duktur Mortel yekka-tt sakin di ccedda. Yeffeɣ-it leεqel, yugad ad as-yemmet wergaz dinna d netta yella. Yebda yettεeggiḍ:
– Ahya-kut ɣiwlet SOVKIPEUR rwint ula d allen-is…
Tifremliyen d yefremliyen,yal ta ansi i d-yeffeɣ, yal wa sani yettazzal. Yekker wahruḥu. A s-tiniḍ tendeh tmes di ssbiṭar. Ula d lɣaci yellan di lḥurum-nni, ṭṭfen-tt d tarewla; yal wa ansi i yekka mi walan tenhewwal liḥala. Ɣillen d zznezla i d-yesfeqden imi d-iberreḥ akken duktur Mortel. Mi slan i wawal-nni n SOVKIPEUR, gzan “sauve qui peut”. Ma d Sipaposibl ur d-yemḥaḥed ara yakk ssyin. Ur t-id-tefni ara trewla. Ur s iga ara wul-is a n-yeǧǧ ameddakel-is dinna weḥd-s qeḍres.
Seg-s akka, akken walan lɣaci-nni yennejlan ur tembawel tmurt ur d-yeɣli igenni, ur d-yuli wabbu, dɣa uɣalen yakk ɣer wanda ten-tuɣ.

Amecwar akka, ha-tt-aya Lafriza-s yiccer n lkaɣeḍ ger waccaren izeggaɣen. Tefka-yas-t i Sipaposibl. Netta imekken-as-t i Wiki, yenna-yas :
– Ẓer kan lurdununs-agi a Wikipidya-nneɣ, kečč teɣriḍ. Wali d acu n ddwa i s-d-yemmarki duktur Mortel. Ma ur ɣlay ara aṭas, d nekk ara as-t-ixellsen.
Wiki yufes anzaren-is di lkaɣeḍ-nni iwakken ad yani tira-nni umejjay yesxerbubucen am wemcic. Kan akka ad yessali nnwaḍer-nni-ines d-yetticcigen almi d ixef n wanzaren-is. Simi yefreẓ ijerriḍen imezwura, yenṭeq-d. Taɣect-is tettergigi :
– Ay amxix-iw! Ad tenger mamma-k a Sipaposibl!Teẓriḍ d acu i k-d-yura dadda-k Mortel dagi?
– Ɣlayit aṭas? Neɣ ahdum n ddwawi i d as-d-yefka? Ma ɣlayit ur zmireɣ ara, ula ma ɣef yisem-iw ara ten-id-yessers, ur sεiɣ ara lasurans.
– D taqriḥt-ik! Mi sipapusiiibl! Ttelɣeḍ, ur tegziḍ tigert ay afḍis!
– Aha ini-yaɣ-d tura ismawen-nsen ddwawi-nni. Ahat tessager-iten-id xalti Wiza asmi telleɣẓam di tgecrirt? Ɣer-iyi-ten-id ziɣ!Cfiɣ ɣef yismawen-nsen.Ɣas akka ttelɣeɣ, ur ɣriɣ ara am kečč, ceffuɣ.
Wiki yetthuzzu kan aqerruy-is, yekkat ger ifassen-is. Yuɣal yenna-yas i Sipaposibl:
– La d ak-yeqqar zizi-k Mortel heggit-as-d 8 iɣallen n llekfen, tagertilt neɣ tarselt i uẓekka…
– Safik yenɣa-t?
– Arǧu kan! D acu akka i d-yura di tamawt-agi n wadda?Waqila werεad iqeṭṭa deg-s.
– Yeḥya-t-id?
-Uhu. Ih! La k-yeqqar werεad yesselqef; belḥara wissen ma a d-yesbeḥ ssya s azekka.
– Wagi d akriminal wagi, mačči d amejjay!
– Tettekkiḍ deg-s ula d kečč a Ssi Posibl.
– Aεεa? I nekk d acu i s-xedmeɣ? Ula d tarewla ur rwileɣ ara am wakken teṭṭukkeḍ kečč linna am wezger n lexrif.
– Mačči d tarewla i rewleɣ, d aḥemmal n lɣaci i yeglan yis-i. Tuɣ-iyi di tlemmast mi ttemduḥḥasen akkenni armi i d-ufiɣ iman-iw agemmaḍ i webrid ukerrus
– Anef-anaɣ tura si tigi. I tura amek i tteww°, amek ifettel?
– Amek? Temmekmek wiss ma ad tsellek! Yerna teṭṭfeḍ-as afus.
– Aha tura!

Wiki yesḥissif irennu ɣef Sipaposibl:
– Ad teggalleḍ ur tḥennteḍ ar d tazerkeṭṭift i k-zlan asmi i d-tluleḍ!
– D tideţ ih! Wi k-yennan?
– Ayen ibanen, iban; ḥala awal i d ak-fkan. Teqqimeḍ-as dihin i tfawit. Terriḍ-tt i tenniḍ-i, nniɣ-ak. Txuṣṣ-iken kan latay!Ahat ttun ula d lizanaliz-nni. Ad ggalleɣ ma εebbren-as ula d aman n tasa, awaliεad a s-d-kksen tiqit idammen. Awer awḍen!
– Ula d tiqit n waman mačči ssersen-as-tt-id ad yekkes nnzaf. Tunfiṭ a sen-ters ɣef timiṭ!
– Ur d as-gin ara ka n ddwa neɣ…?
– D lpayas kan i s-rran. Rrnan-as tisegnit wissen n wacu…
– Si nurmal, ur teǧǧiḍ ssi Mortel a d-yelti yid-s. Tesserwaḍ-as timucuha. Ahat ula d at faysbuk, ur cukkeɣ ara ad izmiren i wannecten n wawal?
– Ur ksaneɣ ara a Wiki a gma.
– Nniɣ-ak ur ssuguten ara medden awal d tmital-inna di ssbiṭar am wa! Ladɣa wigi-nneɣ! Segmi ur ten-ttxellisen ara akken yessefk, dɣa ula d nutni ttarran iman-nsen ur stufuyen ara i luqam.
– Qil-iyi ttxilk a Wiki, ttuɣ iman-iw. D tideţ i d-tenniḍ.Wagi d ssbiṭar yettkemmilen i umuḍin. Ṭṭebba n tura yak! D alikidi i ttlikidin imuḍan am yir sselεa. Tut fasu, am wakken teqqareḍ a Wiki, teqqers partu; mačči ala da ɣur-neɣ.

Simiwessaεa, ata slan i lambiluns la tesliliw. Ziɣ d Sovkipeur i wwin ɣer ssbiṭar nniḍen anida i d-cufεen deg-s azekka-nni. Sellken-t-id seg uẓekka-nni i s-yesfallet duktur Mortel.

Ahat terwam taḍsa di twaɣit?D “taseḍwaɣit!”
Lḥasun, ḍerrunt akka, ḍerrunt ugar n wakka!
Ǧǧiɣ-awen talwit.

Share.

About Author

Racid U Tiɣilt

Un commentaire

  1. Avatar

    Azulen,

    Racid Tiɣilt atan yewwi-yaɣ-d talɣa tamaynut yakkd uɣanib amaynut i tsekla-nneɣ.
    Tadyant-a d taḥerfit, maca, teččur d tigzi, yernu tecbeḥ temɛen ! mačči d ayen ara yessegnen imeɣri acku deg-s anecreḥ, deg-s taḍsa yernu d ayen izemren ad yili di tilawt-nneɣ n yal ass. Racid Tiɣilt ur yelli d menwala ! D amaru neɣ ugar d anaẓur d-yezdin aṭas n talɣiwin n tẓuri :
    – D anaẓur n teklut, ɣur-s aṭas n tfelwiyin timgerrzin. D yiwn yekkin deg waṭas n tfaskiwin, u deg waṭas n temnaḍin n « Lanǧiri ».
    – D amedyaz, ɣur-s yakan ammud isefra, yernu mačči d isefra-nni n menwala. Isefra-ines lqayit , cebḥen nezzeh, yernu deg yal idis : Talɣiwin, isental, tugniwin, war ma bedreɣ-d TAQBAYLIT-is a mimmi !

    – D anaẓur ameqqran deg taɣult isura, aṭas isura imeqqranen n umaḍal i wumi iga azgay (adaptation) am « ṭṭrad n Ṭruy », » Črak », Narniya… Mačči kan iga azgay, yurar deg-sen s taɣect-ines, yernu akken i ira ad yurar s taɣect-ines : d amɣar, d tamɣart, d argaz, d tameṭṭut…
    Zemreɣ a d-iniɣ yernu s war akukru : Racid Tiɣilt drus-iten imedyaten-ines, lemmer ur tezlig tegnit yili d netta ara yeṭṭfen tasga deg yal tafesna ! Maca, imi yal adeɛmamac di tmurt iderɣalen, yettaqqal d azerqaq !
    Anef i lbabur ad yezder !!!!
    Tanemmirt.

    Beredman

Leave A Reply