Awal n dda Ɛebdella ɣef wammud isefra « Tujjma Tuzzma.

0

ammud6Awal n dda Ɛebdella ɣef wammud isefra « Tujjma Tuzzma. *

Amedyaz-agi mačči ala s isefra ara t-nissin, tagi d tagerṭuft meẓẓiyen kan seg isefra-s, amzun d tameqqunt ijeǧǧigen i d-yegmer seg iḥulfan-is rqiqen, niγ yesqucceḍ-itt-id seg yenzizen n wul-is, teččur d tigezza lqayen i d-yettwaferzen si teqbaylit i d-yufafen.
Bab-is d aγelnaẓri yezgan, d amḥaddi γef Tmaziγt yakk d izerfan-is i d aγ-yettwakksen.
Anwa ur nessin bab isefra-ya ? “Ǧamal Benεuf. Deg waγul n weγnes γef tutlayt taγelnawt, di tmazγa tameqqrant, seg umalu alamma d asammer.
Di tiddukliwin tidelsanin n Tmaziγt, di Merruk neγ γer Leqbayel d Icawiyen, Neγ di Neffusa Ilibiyen, yakk d tiddukliwin n Urup deg idabuten-nsen i gan tallalt i Tmaziγt, yuqmen imnadan fell-as.
Anwa aγmis ur d-nutla γef tinawin i d-yettaru s yisem n “Tiddukla NUMIDYA„ di Wehran.
Tiddukla-yagi i wumi mechur yisem di yal tama n tmurt.
Bab n tgerṭuft-agi isefra “Mass Ǧamal Benεuf” , tiketwa-s d itri yettecruruqen ur nxessi ger imeγnasen.
D netta i d asafu imenjagen n tsutwin i la d-yemmalen, kra ara d-nini deg-s d ccekran ad yili drus, mačči d ayen kan i yuklal γur-neγ yiwen umaγnas am netta.
Amennay izaden, γef wawal n lḥeqq i yella, ma yerfed ameslay deg wegraw ad yesserwu wid isellen, s tmubyint n tidet akk d tketwa lqayen i yettḥuddun Tamaziγt.
Argaz-agi ahat a d-yaweḍ wass ideg ara d-iban yisem-is seg usigna i t-yedlen, u ad yeflali yiṭij-is ireglen s wagu berriken.
Acḥal d tikkelt i d as-nniγ i “ Ǧamal Benεuf” :
“ Ayen i d-teqqareḍ yessefk a t-taruḍ, awal-ik ur yuklal a t-yeddem waḍu γer yefri n tatut.”
Zgiγ qqareγ-as : “ Aru, ssefru, sfukti tasekla akk d tmedyezt, ur ilaq ad ak-yeqqim yiwen wawal war tira.”
Netta yettban-as-d γer yiman-is kra i d-yeqqar d cwiṭ, am wakken d ulac di tmuγli-ines.
Acku ur yeḥsib ara iman-is deg waγul imedyazen akk d imaruten.
Mi d-yessufeγ tagerṭuft-agi isefra-ines, ufiγ-ten lhan aṭas, ttuqimen tissas, ččuren d tigezza war tilas.
Argaz-agi werǧin ixemmem γef wexxam n tmeṭṭut d warraw-is d tudert-is, akken i yettxemmim γef “ NUMIDYA” , γur-s Tamaziγt i d tudert-ines, ulac ayen nniḍen si nnig-s.
Werǧin yekti amek ara yecrureq yisem-is, niγ ad yesnerni di ccan-is, maca ala win yellan d argaz ameγnas meqqren i yessnen d acu-t wazal uγelnaẓri ameqqran, am “Ǧamal Benεuf ”, amḥaddi n Tmaziγt.
Amezruy-ines d inigi yezgan deg wulawen-nneγ, asmi yella deg yefri “ Les planteurs” , si ddaw uṭerbuq n wuzzal, yeqqar Tamaziγt di tuffra, netta d imeddukal-is.
Imira yufrar tellis, yuzef lḥif ciṭuḥ, Ǧamal Benεuf γur-s asideg n tiddukla Numidya, γur-s inelmaden yuγalen d iselmaden n Tmaziγt.
Nekk s timmad-iw yeččur-iyi tiṭ s tafat, yakk d wul d asirem imi amud i yezzuzer yemγi d irgazen i d aγ-d-yessuli, d isentiyen n wemteddu.
Ayen yuklal Ǧamal mačči d ayen ara d-yesban yemru, niγ d ayen ara d-neḥku, netta d yiwen usalas yezgan d alemmas, aṭas n taẓayt i yeṭṭef ammar a γ-yedrem ssqef.
Nekk si tama-w wellheγ-t ad yaru, imru ur as-iberru, ma ira Yillu ayen i nebγa ad yeḍru, lebγi-nneγ d Tamaziγt… d Tamaziγt… d Tamaziγt, ur yezmir ḥedd a tt-ineγ.
Ǧamal isem-is γur-i yettwarez s itran, yuli ccan-is s igenwan, yeṭṭef abrid d ahrawan.
Iga i Tmaziγt igan yelhan, di temdint n Wehran d netta i d asenti lqayen.
Isefra-s weznen, di tcihant i rsen, mnadan mṣadan yiwen yiwen, d tigezza yakk d lmeεnat i ččuren, d tala ẓiden deg webrid n Tmaziγt, d lawliya i tt-yessersen, aman-is sudduren, win iran ad yagem seg-sen.
D wagi i d Ǧamal Benεuf, yedder i Tmaziγt, yefka-yas akud n tudert-is merra.
D amdan yumnen s yigan d weγnes n Tmaziγt, yedder yid-sen, ur yečči ur yeswi seg-sen.
D win yellan d aruγi n wawal, deg uxeddim yezgan s lmul d tuddsa werǧin yewḥil, niγ yuγal γer deffir.
Yezga d amezwaru γer weγnes, d isutar izerfan n weγref di tinawin n yeγmisen yakk d isaragen di ssinimat d usideg n Numidya yakk d weγrem n yedles.
Nekk mi refdeγ imru i wakken a d-aruγ tazwart γef kra isefra-yagi-ines, ufiγ-d iman-iw la ttaruγγef tudert-is, d weγnes-ines, ur ḥulfaγ d yiman-iw, imi yettwaxleq-d sγur Rebbi d amḥaddi, taγensa tedda-d yid-s, mi d-ilul i Tmaziγt.
Ma yella riγ a d-sbaneγ taγensa n wergaz-agi, atan akken i d as-ijuǧǧeg umiwan n tudert, nessaram ad aγ-yessefreḥ s waṭas n yigan-nniḍen yellan d llsas, yeγzen s ufus-is i tutlayt-nneγ.
Ǧamal Benεuf mazal-it a d-iban ssya γer wemteddu umezruy n tudert-is, a t-id-yesban wakud mi ara d-yaweḍ lawan i wayenni, asmi ara tali Tmaziγt s annar n yigan d waγul n tudert ger warraw-is.
Ǧamal ucbiḥ icebbeḥ-aγ imaziγen di yal agraw, s wul-is yesker tagrawla tadelsant, di tlemmast n yelmeẓyen.
Tamesmunt i d as-d-yezzin si ddaw umendad n Ssaεid Ẓeεmuc, Weεmer, Hewwari, Σli, Racid, Meqqran, Kamal, Yazid, Ḥakim, Σebbas, Smaεil, yakk d waṭas nniḍen a yi-ssurfen ma ur ten-id-bdireγ.
Iberdan i d-wwin d uγdimen, nitni d ifeṭṭiwjen, si tketwa n Ǧamal i d-neṭgen, d ijerriḍen i yejreḍ s uwehhi-ines, d ifuladen i usuddes ara ḍefren yelmeẓyen deg webrid n wemteddu.
Kra imeḥḥen d kra iεawez d kra yuzzel, d kra yelluẓ γef Tmaziγt γur yiman-is am wakken ur yexdim kra.
Imedyaten n Ǧamal ulaḥedd-iten, d imexḍa widak irewsen γur-s.
Ilmeẓyen-agi i d-yessewjed Ǧamal, nutni daγen la sselmaden wiyaḍ, ara yilin d isufa n tafat i tsutwin-nniḍen.
Ma nutla-d γef umezruy n Numidya ad yili wawal γezzif aṭas, ayagi d ayen ara d-arun nutni s timmad-nsen deg yimal.
Ssarameγ-as i Ǧamal teγzi usemmud akken a d-yernu aṭas isefra, d tawant si fad i win yeffuden.
Tanemmirt i Ǧamal d netta i d tafat iγelnawen yakk d imeγnasen n Tmaziγt di Wehran.

Σebdella n At Ḥaman.
Di Wehran, ass n 24/11/98

*Tamawt : Niqal d tagi ara yilin d tazwart i wammud isefra « Tujjma tuzzma » segmi ur d-yeffiγ ara di tallit-nni, yernu ddeqs i yettwabeddlen deg-s; kkseγ kra isefra, rriγ wiyaḍ deg wadeg-nsen, γef waya ur d-yeddi ara deg-s weḍris-a.
Tanemmirt a Dda Σebdella.
Ǧamal Benεuf

Share.

About Author

Avatar

Ǧamal u Benɛuf (Benaouf Djamal) : D amedyaz, d ameskar n waṭas yedlisen d tmezgunin; akken daɣen i iqeddec deg waṭas n yesmilen s tira-ines. Yesselmed tamaziɣt i wugar n 10 iseggasen, am wakken i yella deffir n tesɣunt « Azul » n Numidya n Wehran. Idlisen : -Timlilit n tɣermiwin, ungal, l’Harmattan, 2002;- Tujjma tuzzma, isefra, l’Harmattan, 2004;- Di tmurt uɛekki, tamezgunt, HCA, 2007;- Taklit n tayri, tullist, asmel imyura.net;- Bu tcacit ulac-it, tamezgunt;- Aneggaru a d-yerr tawwurt, tamezgunt;- Ccix-lkanun, tamezgunt;- Bu tmelɣiɣt d Bu tselɣiɣt, tamezgunt;- Tiɣwist taneggarut, tamezgunt;- Bu yefden neɣ cciṭan di twaɣit, d tasuqqelt n tmezgunt n Tawfiq Lḥakim; - Bu tfuset, tamezgunt...

Leave A Reply