Win iteẓẓun isekla

0

Ad d-nuɣal ɣer deffir s rebɛin n iseggasen. Lliɣ ttḥewwiseɣ di temnaḍt « les alpes de haute-Provence ». Lliɣ  di leɛli n 1200 neɣ 1300 n lmitrat. Di tallit-nni, ulac amerray i d-itezzin ɣer dinna. Ulac d acu i d-imeqqin dinna ala amezzir. Lqaɛa terɣa am tniri, teɛra tessewḥac.

Azal n tlata wussan n tikli, ḥebseɣ deg yiwet n taddart, taddart-nni ttun-tt medden, ixxamen-is hruran, ur d teqqim ara deg-sen tudert. Ssarameɣ ad afeɣ cwiṭ n waman akken ad kkseɣ acayaḍ n fad-iw, ur d-ufiɣ ara, dɣa kemmleɣ abrid-iw. Lḥiɣ azal n xemsa n tsaɛtin, ur d-ufiɣ ara aman, ulac akk ayen d-yesskanayen lǧerra n waman, lqaɛa tekkaw, anda ma muqleɣ terɣa lḥala…

Akken akud, walaɣ s lebɛid lexyal d aberkan. Di tazwara nwiɣ d aqejmur n ḥedd isekla, tedduɣ ɣer ɣur-s ad ẓreɣ d acu-t, ziɣen d ameksa d weqjun-is, akked d tlatin wulli ṭṭsent ɣer yidis-is ɣef lqaɛa yessreɣ yiṭij.

Yejbed-d taḥellabt-is n waman, yefka-yi-d ad sweɣ. Aman-nni d isemmaḍen, ttarran-d tarwiḥt. Ameksa-nni ur iḥemmel ara ad yutlay aṭas, Aqjun-ines daɣen yelha, yerna d asusam am netta. Yezdeɣ yiwen wexxam d netta i t-yebnan s wedɣaɣ, ssqef-is yeǧhed yettqabal aḍu n tegrest i d-yettsuḍun akked d ideflawen-ines.

Taddart iqerben ɣer dinna, tebɛed ɣef wemkan-nni s waṭas, ɣef waya nniɣ-as ad iyi-ssens deg wexxam-is, ad sɛeddiɣ iḍ-nni yid-s. Ɣef yimensi, yebḍa yid-i tiremt-is.

Imi nekfa imensi, yewwi-d acarraɛ yessers-it-id sufella n ṭṭabla, yesmar-d iɛeqqayen n ubelluḍ yellan sdaxel-is, yefren-iten, yekkes-d widen-nni yelhan, iḥesbiten yiwen yiwen , yal taɛemmurt yerra deg-s ɛecra n iɛeqqayen. Imi yekfa, yejmeɛ-d meyya n iɛeqqayen n ubelluḍ d iwfayanen, dɣa yeḥbes lxedma-s, imir nruḥ neṭṭes.

Azekka-nni qqimeɣ diɣ yid-s, bɣiɣ ad rnuɣ ass-nni. D tanezzayt imi newweḍ ɣer wemkan i yebɣa, neḥbes. Yebda yeqqaz ixemjan, ad iɣezz axemmuj ad iger aɛeqqa n ubelluḍ ɣer sdaxel-is, syinna akkin ad yerbu axemmuj-nni s wakal. Yeẓẓa azal n meyya n yiɛeqqayen n ubelluḍ. Nniɣ-as :

-Ma inek wakal-agi anda akka ttezzuḍ ?

Yerra-yi-d, yenna-yi-d :

-Ala

Nniɣ-as :

-Ma teẓriḍ anwa i d bab-is ?

Yerra-yi-d, yenna-yi-d :

-Ala, ur ẓriɣ ara ?

Nniɣ-as :

-Acḥal ayagi seg wasmi tebdiḍ tteẓẓuḍ akka ?

Yerra-yi-d, yenna-yi-d :

-Tlata n iseggasen-aya.

Nniɣ-as :

-Acḥal n iɛeqqayen n ubelluḍ i teẓẓiḍ.

Yerra-yi-d, yenna-yi-d :

-Ɛecra alaf, maca kra uɣen, kra mmuten.

Nniɣ-as :

-Acḥal di leɛmer-ik ?

Yerra-yi-d, yenna-yi-d :

-Xemsin n iseggasen.

Wagi isem-is Ilziyar BUFYI (Elzéard Bouffier), zik yella yezweǧ, yesɛa mmi-s. Taggara temmut tmeṭṭut-is, yerna yemmut mmi-s, yegra-d waḥd-es, ikemmel akken ddunit-is waḥd-es, yettidir ala netta d weqjun-is akked wulli-ines. Iwala xuṣṣen isekla di temnaḍt-nni, dɣa yebda iteẓẓu abelluḍ. Nniɣ-as :

-Tibelḍin-agi i teẓẓiḍ akka, ad uɣalent ad imɣurent gar-aneɣ akka d tlatin n yiseggasen.

Yerra-yi-d, yenna-yi-d :

-Ma yebɣa Yillu, ma yella mazal ddreɣ, ad rnuɣ ad ẓẓuɣ aṭas, ayen twalaḍ akka ass-a, d tiqqit n waman deg yilell.

Azekka-nni ǧǧiɣ-t ruḥeɣ.

Yekker ṭṭrad amezwaru n umaḍal, anda ttikiɣ. Zrin iseggasen, yekfa ṭṭrad dayen. Mmektaɣ-d ameksa-nni akken iteẓẓun isekla. Nwiɣ ad t-afeɣ yemmut. Ufiɣ-t mazal-it yeǧhed ugar n zik-is. Mazal-it kan akken iteẓẓu isekla. Yeznez ulli-nni-ines acku ttɣeẓẓent isekla-nni, ssexsarent isegmi n yisekla-nni. Yuɣ-d deg wemkan-nsent tiɣrasin n tzizwa. Nḥewwes akken di sin di teẓgi-nni i d-yeslul. Tesɛa azal n ḥdac ikilumiṭren di teɣzi, akked tlata ikilumiṭren deg tehri. Wehmeɣ mačči d kra, akka ay d amdan ! Acḥal i yuklal n leqder. Ibeggen-d waḥd-es, war ttawilat atraren nesɛa ass-a, ala ifassen-is d wallaɣ-is, ibeggen-d akken amdan ma yebɣa ad yexdem s wul-is, yezmer ad yexdem awezɣi.

 

Tanmirt i Mass Ilziyar BUFYI  (Elzéard Bouffier). Yuklal tajmilt tameqrant.

téléchargement

 

D’après Jean Giono,

L’homme qui plantait des arbres.

Yerra-tt-id ɣer teqbaylit  Bussaɛd  ḤEMMAR,

Win iteẓẓun isekla

Share.

About Author

Avatar

Fahim MESƐUDEN, d yiwen n umedyaz u d amyaru s tutlayt n teqbaylit, ilul ass n 07/05/1981 deg taddart n Uzaɣar Ɛwana, taɣiwant n Yiɛekkuren. Deg useggas n 1986, imawlan-is ruḥen zedɣen di taddart n Agarsafen, taɣiwant n at-yeǧǧer, id-yezgan γer tama n teẓgi n ukefadu, anda yella yezdeɣ ass-a, sebba n waya d aɣerbaz ay-s ulac deg taddart i deg-i s teɣli timiḍt. Deg useggas-nni i yekcem s aɣerbaz amezwaru n taddart-agi. Seg uɣerbaz alemmas ar tesnawit, si tesnawit ar tesdawit, yeffeɣ-d s-yinna deg useggas n 2004, s ugerdas n DEUA en électronique. Yessker-it-id umussu adelsan n taddart-is, d netta it ideggren ad iḥemmel tira, tamedyazt, d yidles sumata. Seg ujrured ar waḥrured, seg waḥrured ar tikli. Skud teddun wussan, yettidir timsal, tidyanin, allaɣ-is yesseklas-itent d isefra akken ad idirent i lebda. Si temẓi-s i yekčem γer wannar n yidles, imi kra n win i ikečmen deg-s yekkat ad-yawwi amaynut. Fahim yella d imceggaε n Radyu n Numidya deg useggas 2011, aṭas n tedwilin i yessekles i umaṭṭaf-agi. Deg useggas n 2014 yebda yettaru imagraden s teqbaylit deg waγmis « Tiɣremt » s yisem « Tansa n Talsa ». Xas akken abrid n usiẓreg ḥarcaw, netta yelḥat ḥafi, yerẓa asalu-s deg useggas n 2013 yessufeɣ-d adlis-ines amezwaru, di teẓrigin RichaELSAM, azwel-is : « Tiyersi (le nœud) », d ammud n yisefra deg-s 38 isefra. Aseggas mbaɛd, di 2014, yerna yessufeɣ-d adlis niḍen, d ammud n tullisin akked tneqqisin, azwel-ines « Timsirin n ddunit ». D adlis-is d-yeffɣen di teẓrigin n SEFRABER di tmurt n Fransa. Ugar n waya, Fahim ass-a d aselmad n tiliktrunit deg uɣarbaz n uselmed n lḥerfat n BUXALFA ( Tizi Uzzu )

Leave A Reply